Behandeling

Wat is het?

De meniscus is een halfmaanvormig schijfje dat in de knie zit. Elke knie heeft er twee; één aan de binnenzijde en één aan de buitenzijde.  Een meniscusscheur is aanwezig bij 30% van de bevolking boven de 60 jaar. Deze scheur heelt vaak niet vanzelf. In sommige gevallen kan deze een scheur gehecht worden, in andere gevallen wordt deze het gescheurde deel verwijderd. 

Een van de belangrijkste functies van de meniscus is schokdemping, op deze manier beschermen ze het kraakbeen tegen vroegtijdige slijtage of artrose. Een groot percentage van ons gewicht en de bijhorende krachten die ontstaan bij stappen, lopen en springen wordt door de meniscus opgevangen in de knie. 

Bijkomend zorgt de meniscus mee voor de stabiliteit van de knie: door zijn vorm zorgt hij voor congruentie tussen het afgeronde bovenbeen (femur) en de eerder vlakke vorm van het onderbeen (tibia). Tevens heeft de meniscus een rol in de voeding van het kraakbeen dat de gewrichtsoppervlakken bedekt.

Een scheur in de meniscus kan veroorzaakt worden door een plotse en bruuske beweging: dit noemt men een ‘traumatische scheur’ (bijvoorbeeld opgelopen bij het sporten). Bij het scheuren van de meniscus zal de patiënt vaak een “krak” horen tijdens het trauma. Soms kan het letsel ook ontstaan bij het rechtkomen uit hurkzit. Er hoeft dus niet noodzakelijk een trauma weerhouden te worden in de voorgeschiedenis of een grote kracht op de knie te worden uitgeoefend om een scheur te veroorzaken.

Naast een traumatische scheur van de meniscus kan de meniscus ook geleidelijk aan scheuren. De scheur ontstaat dan door een traag en langdurig proces zonder duidelijk acuut moment: dit noemt men een degeneratieve scheur of ‘slijtage-scheur’. Naarmate we ouder worden gaat niet alleen de kwaliteit van het kraakbeen (evolutie naar slijtage of artrose) maar ook de kwaliteit van de meniscus achteruit, waardoor deze spontaan (zonder trauma) kan scheuren. De meniscus gaat zo langzaam een rafelig aspect en een zogenaamde ‘slijtage-scheur’ vertonen.

Symptomen

De volgende symptomen komen het meest voor bij een meniscusscheur. Ze kunnen echter bij iedere patiënt individueel verschillend zijn en hoeven niet noodzakelijk aanwezig te zijn.

• Pijn: voornamelijk bij volledig buigen en strekken van de knie; zowel aan de binnen- als buitenzijde van de knie. Deze is initiëel sterk aanwezig maar kan dan geleidelijk weer afnemen in intensiteit.
• Zwelling: het gevolg van een vochtuistorting of bloeding in de knie.
• Doorzakken: de knie voelt "zwak" aan en geeft de indruk om door te zakken.
• Klik: er is een voel- of hoorbare klik in de knie.
• Blockage: in zeer uitgesproken gevallen is er een echte blockage, de knie kan niet meer gebogen of gestrekt worden.

De symptomen van een meniscusscheur kunnen ook lijken op de symptomen van andere aandoeningen in de knie.

Diagnose

Naast een grondig gesprek met de patiënt (anamnese) en een grondig klinisch onderzoek moeten soms technische onderzoeken gebeuren om de definitieve diagnose te kunnen stellen. Er wordt vaak nagegaan wat de beweeglijkheid en de drukpijn is van de knie.

• Röntgenfoto’s: voornamelijk voor het uitsluiten van slijtage, fracturen of andere letsels van de knie.
• NMR/MRI-scan: een diagnostische procedure die gebruik maakt van een combinatie van magnetische golven en computerverwerking om gedetailleerde beelden te krijgen van het kniegewricht.
• CT-scan (al dan niet met een contrastinspuiting): maakt door een combinatie van röntgenstralen en computerverwerking mooie doorsnede-beelden van de knie.
• Botscan: zeer kleine hoeveelheden ‘gemerkte suikermoleculen’ worden via een ader ingebracht en gaan zich vastzetten op die plaatsen in het lichaam waar er een verhoogde celactiviteit van het bot is.

Behandeling

De meniscus heeft een slechte doorbloeding, hetgeen er voor zorgt dat alleen scheurtjes in het buitenste 1/3 kans hebben om spontaan te genezen. Scheuren in het middelste kunnen genezen indien ze gehecht worden. Scheuren in het binnenste genezen nagenoeg nooit en moeten vaak verwijderd worden.

De specifieke behandeling van de meniscusscheur zal bepaald worden door uw chirurg, rekening houdend met volgende zaken:

• Uw leeftijd, algemene gezondheidstoestand en medische voorgeschiedenis
• De uitgebreidheid en lokalisatie van het letsel
• Het verwachtingspatroon qua verdere evolutie van het letsel

Mogelijke behandelingen

• Spierversterkende oefeningen: bij sommige mensen, vooral oudere personen,kunnen de klachten progressief gaan verminderen.
• Een inspuiting of infiltratie in de knie met een lage dosis cortisone, een kraakbeenondersteunende gel of bloedplaatjes (PRP = platelet rich plasma).
• Een operatie: operaties aan de meniscus worden meestal verricht via een kijkoperatie (arthroscopie). Er worden twee kleine incisies in de knie gemaakt: één voor de camera en één om met instrumenten in de knie te kunnen werken. Tijdens de kijkoperatie bekijkt de orthopedisch chirurg de hele knie. Wanneer hechten mogelijk is dan wordt er één of meerdere hechtingen geplaatst om de gescheurde onderdelen weer aan elkaar te bevestigen. Beschadigd kraakbeen wordt, indien noodzakelijk, glad gemaakt.

Soms is hechten echter niet mogelijk door de slechte doorbloeding van de meniscus of de aard van de scheur. Als oplossing wordt het gescheurde deel verwijderd.

Welk type behandeling er gekozen wordt, hangt af van uw leeftijd en de aard en uitgebreidheid van de meniscusscheur.

De partiële/gedeeltelijke meniscectomie

Wanneer de meniscus scheurt ter hoogte van het binnenste 1/3 of bij een scheur die zodanig complex is dat ze niet meer hersteld kan worden, zal de specialist een deel van de meniscus wegnemen. Dit noemt men een partiële of gedeeltelijke meniscectomie.

Hierbij wordt telkens geprobeerd om zoveel mogelijk van de meniscus te bewaren om vroegtijdige slijtage van het kraakbeen en artrose te voorkomen.

Het zieke of gescheurde deel van de meniscus wordt in het zicht gebracht door de camera door het ene kijkgaatje, waarna door het ander kijkgaatje een schaartje of kniptangetje wordt ingebracht om de scheur in de meniscus weg te knippen.

Beelden van een gedeeltelijke meniscusscheur voor en na verwijdering van het gescheurde deel

Een meniscushechting

Wanneer de meniscus scheurt in het goed doorbloede deel (buitenste 1/3de), kan geprobeerd worden dit scheurtje te hechten. Of een hechting kan gebeuren hangt af van verschillende factoren die de chirurg pas vaak tijdens de kijkoperatie zelf kan vaststellen. Hoe jonger de patiënt en hoe eenvoudiger de scheur, hoe groter de kans dat een hechting kan uitgevoerd worden. Na een meniscushechting zal u, als patiënt, tijdelijk de geopereerde knie dienen te ontlasten met krukken. Verder zal er ook kinesitherapie gestart worden om de belasting progressief op te drijven. Na de operatie krijgt u van de chirurg een uitgebreid en gedetailleerd voorschrift mee, hierop staat een individueel schema met wekelijkse doelstellingen.

Foto’s van een meniscushechting van een mediale meniscus

De meniscustransplantatie

Bij een meniscustransplantatie wordt een donor-meniscus ingeplant in uw knie via een kijkoperatie. De donor-meniscus wordt gefixeerd door middel van ankers en hechtingen. De indicatie voor een meniscustransplantatie zijn; voorgaande totale- of partiële meniscectomie die voor dagelijkse -invaliderende- hinder zorgt, complexe meniscusscheur met inzettende kraakbeenschade, bij jonge patiënten (<50 jaar) met een ligamentair stabiele knie. Na deze operatie zal de knie ook dienen ontlast te worden door middel van krukken en zal progressieve kinesitherapie opgestart worden.